Ἀρχιμ. Βασιλείου, Προηγουμένου Ἱερᾶς Μονῆς Ἰβήρων,
Η ζωή του σπόρου αρχίζει μετά τη δοκιμασία του θανάτου,
Και του αληθινού ανθρώπου το έργο θάλλει και καρποφορεί, αφού ο ίδιος φύγη και χαθή,
Εάν στηρίζεσαι στις δυνάμεις και στις αρετές σου, τότε εσύ και το έργο σου είναι ολιγοχρόνια και ασήμαντα,
Εάν έχης ως έργο αυτό που βλαστάνει από τη θυσία του εαυτού σου, τότε όλα εξελίσσονται μεταμορφούμενα. Και συ σταδιοδρομείς, όταν δεν υπάρχεις σαρκικά,
Δεν κάνεις τίποτε με ένα μέρος του είναι σου, το σώμα ή το πνεύμα. Τα κάνεις όλα με τη ψυχή σου, που τη βρίσκεις όταν τη χάνης. Άρα, τα πάντα γίνονται εν ανέσει, όταν παύης να υπάρχης στη λογική της φθοράς,
Όταν, τον παλιό καιρό, ένας νέος μοναχός ρώτησε τον γέροντα του: γιατί όταν βρίσκωμαι μόνος στην έρημο φοβάμαι; Η απάντησι ήταν: Ακμήν ζης202, ακόμη ζης, γι’ αυτό υποφέρεις,
Όλα γίνονται μόνα τους, αφού παρέλθης, με το να έχεις γίνει μία αίτησι:
Γενηθήτω το θέλημα Σου,
Και μία ευχαριστία:
Δόξα τω Θεώ, πάντων ένεκεν,
Η ευρυχωρία της ανυπαρξίας και η χάρι του ανέμελου γεννούν ακατάπαυστα τη δημιουργία και την επέκτασι που ιερουργείται τη ευλογία και ενέργεια της τριαδικής θεότητος,
Το θέμα δεν είναι εσύ να κάνεις κάτι, αλλά να αφήσης την πηγαία ορμή της φύσεως σου να ξεδιπλώση τα πέταλα του λουλουδιού της στον ανέσπερο ήλιο της δικαιοσύνης,
Όταν ευγνώμονα δέχεσαι τα ευχάριστα και τα δυσάρεστα, σου χαρίζεται η υγεία που δεν καταβάλλεται από αρρώστιες. Βρίσκεις το νόημα της ζωής που δεν παρέρχεται και μπαίνεις στην ατελεύτητη πορεία που είναι η οδός και η αλήθεια και η ζωή203,
Στη μοναξιά βρίσκεις τη συντροφιά, και στη δοκιμασία την ενίσχυσι,
Σε τρέφει η ησυχία και σε ηρεμεί η ταραχή των γεγονότων, γιατί κάποιος Αόρατος κάνει κουμάντο και οδηγεί τα πάντα εις αγαθόν τέλος,
Η τελική θανή βιούται ως λάμψι μυστική. Σιωπώντας, διατυπώνεις τα άρρητα. Και απουσιάζοντας, γεμίζεις τα πάντα με ευλογία ανέκφραστη που δεν ενοχλεί κανένα,
Ο Κύριος της ζωής και του θανάτου μάς χάρισε εκ του μη όντος τη ζωή που φεύγει. Και δια το πλήθος του ελέους Του204 μας ενεφύσησε πνεύμα ζωής που μένει και διαρκώς έρχεται,
Στον αληθινό δημιουργό δεν χωρίζεται το έργο από τη ζωή του. Δημιουργεί, για να ζήση. Και εξομολογούμενος τον πόνο του, βοηθά τον άλλο να βρει τον δρόμο του. Όταν ο άνθρωπος ελευθερώνεται από όλα, βοηθά τους άλλους με την ύπαρξι του, όχι με τα λόγια του,
Διακρίνεις τί είναι κατασκεύασμα της σκέψεως που σβήνει. Και τί είναι δωρεά του Πνεύματος που θάλλει,
Αν πάρης τον σωστό δρόμο, φτάνεις στην ευρυχωρία της παρακλήσεως και στο κάλος της ισορροπίας. Αυτά που στην αρχή θεωρούσες εμπόδια και ήθελες να αποφύγης, τώρα τα απολαμβάνεις ως ευλογία που σε τρέφουν και ενισχύουν όλους,
Η βασιλεία του Θεού υπάρχει μέσα στον άνθρωπο205, ως κάτι ελάχιστο με ανεξάντλητο δυναμισμό. Καταργεί την έχθρα. Κάνει την έσχατη ανάγκη ελευθερία αδούλωτη. Ξεπερνά τα σύνορα. Φέρνει την τελική νίκη ως χαρά παντί τω λαώ206. Είναι δώρο του Δημιουργού και ευεργέτου όλων,
Η υπάρξι σου, ως παρελθόν και μέλλον, είναι ο άναρχος και ατελεύτητος που σε έπλασε και σε φροντίζει επειδή είναι Αγάπη η οποία ουδέποτε εκπίπτει 207,
Υπάρχεις στο σχέδιο του Θεού, πριν γενηθής,
Και μένεις στη φροντίδα της αιωνίας μνήμης αφού φύγης,
Αυτή προηγείται και έπεται,
Σε έχει στη αγκαλιά της και ομορφαίνει τα πάντα,
Συνέχεια παίρνεις τα συντρίμματα του ευατού σου. Τα εναποθέτεις Χριστώ τω Θεώ και αναπαύεσαι,
Από την καρδιά της αναπαύσεως γεννάται αρμονία ήχων και αρωμάτων που δοξολογούν τον Ποιούντα μεγάλα και θαυμάσια208,
Τα μεγάλα δεν λέγονται, μόνο υπάρχουν και ευεργετούν τον κόσμο. Τα ψεύτικα διαφημίζονται και βοηθούν τον άνθρωπο να αποφύγη το πρόσκομμα,
Όλοι νοιώθομε πόσο αδύνατοι είμαστε. Και πως ο πανάγαθος Πατήρ, δια της παρουσίας του Υιού και της ενέργειας του Αγίου Πνεύματος, μετατρέπει τα πάντα σε ευλογία,
Η τελική ευχή της Εκκλησίας είναι: ίνα πάντες εν ώσιν 209, να σωθούν όλοι, και νεκρός ουδείς επί μνήματος210,
Εκεί καταλήγει η Μεγάλη Εβδομάδα των παθών του Κυρίου και των παθών της ανθρωπότητος,
Χριστός Ανέστη, και τω Θεώ Δόξα!
Ἀπόσπασμα ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ Ἀρχιμ. Βασιλείου, Προηγουμένου τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἰβήρων, μὲ τίτλο «Ἀποτυπώματα»,
την ευχή του πατέρα και αδερφού μας να ‘χουμε και τη μνήμη του βίου και του λόγου του,
202. Γεροντικόν, Ποιμήν, β’
203. Ιω. 14,6
204. Βλ. Θεία Λειτουργία αγίου Ιω. Χρυσοστόμου, ευχή της αναφοράς,
205. Βλ. Λουκ. 17,21
206. Βλ. Λουκ. 2,10
207. Α΄ Κορ. 13,8
208.Πρβλ. Ψαλμ 135,4
209. Ιω. 17,21
210. Πεντηκοστάριον, Κυριακή του Πάσχα, όρθρος, κατηχητικός λόγος αγίου Ιω. Χρυσοστόμου,