Αγίου Αθανασίου λόγος,
‘…τα δημιουργήματα δεν προήλθαν από μόνα τους τυχαία, αλλά προηγείται η Αιτία που τα δημιούργησε. Κι από την τάξη αυτή εύκολα οδηγούμαστε στο Θεό, ο οποίος δημιούργησε και τακτοποίησε τα πάντα…‘
τα πράγματα δεν προήλθαν από μόνα τους
τυχαία, αλλά προηγείται η αιτία που τα δημιούργησε. Κι από την τάξη αυτή εύκολα οδηγούμαστε στο Θεό, ο οποίος δημιούργησε και τακτοποίησε τα πάντα.
…Διότι, η φύση των δημιουργημάτων, επειδή προήλθε από την ανυπαρξία, είναι επιρρεπής, αδύναμη και θνητή, όπως το πιστοποιεί η εξέτασή της,
Ο Θεός όμως των δημιουργημάτων είναι αγαθός και πάνω από καλός στη
φύση του· γι’ αυτό και αγαπά τους ανθρώπους, επειδή στον αγαθό δεν
υπάρχει φθόνος για τίποτε. Δεν φθονεί την ύπαρξη των άλλων, αλλά θέλει
όλοι να υπάρχουν, για να μπορεί να τους ευεργετεί,
Ο Θεός, λοιπόν, βλέπει ότι κάθε δημιούργημα μόνο με τις δικές του λογικές
δυνάμεις είναι θνητό και διαλύεται· και για να μην πάθει πάλι το ίδιο και
χαθεί στην ανυπαρξία το σύμπαν, που το έπλασε με τον αιώνιο Λόγο του
και του έδωσε ουσία, δεν άφησε πλέον τα δημιουργήματά Του να
παρασύρονται και ταλαιπωρούνται από τη θνητή φύση τους· έτσι ώστε
να μην κινδυνεύουν να έλθουν πάλι στην ανυπαρξία,
Αλλά ο Θεός, ως αγαθός που είναι, με το Λόγο του, που είναι κι αυτός Θεός,
κυβερνά και φροντίζει όλο τον κόσμο· με την εξουσία, την πρόνοια και τη
φροντίδα του Λόγου φωτίζει τη κτίση να μένει σταθερή στη ζωή· διότι
μετέχει στον αίτιο της ύπαρξης, τον Λόγο του Πατέρα, που τη βοηθεί να
παραμένει κι αυτή στην ύπαρξη,
Έτσι δεν παθαίνει εκείνο που θα πάθαινε, αν δεν την συγκρατούσε ο Λόγος, δηλαδή να οδηγηθεί στην ανυπαρξία· διότι, «Αυτός είναι εικόνα του αόρατου Θεού, ο πρώτος άνθρωπος απ’ όλη τη δημιουργία για τη Βασιλεία του Θεού· Αυτός και χάρη σ’ αυτόν δημιουργήθηκαν και συντηρούνται Όλα, ορατά και αόρατα· Αυτός αποτελεί τον αρχηγό της Εκκλησίας», όπως μας το λένε στις Άγιες Γραφές οι Πατέρες που διδάσκουν την Αλήθεια,
Αυτός, λοιπόν, ο παντοδύναμος και τέλειος σε όλα Λόγος του Πατέρα
στάθηκε πάνω απ’ όλα και τα σκέπασε παντού με τη δύναμή του·
έδωσε φως σε όλα, τα ορατά και αόρατα. Έτσι, σε όλα δίνει σύσταση και
τα συγκρατεί· από κανένα δεν στερεί την ευργετική του δύναμη.
Όλα και με όλα, το καθένα χωριστά και όλα μαζί, τα ζωοποιεί και τα
προστατεύει,
Τα πρωταρχικά συστατικά κάθε κτιστού δημιουργήματος, όπως είναι η
θερμότητα, ψυχρότητα, υγρασία και ξηρασία, τα ενώνει ο Λόγος σ’ ένα,
ώστε να μην αντιμάχεται το ένα το άλλο, αλλά ν’ αποτελούν μια αρμονική
συνύπαρξη,
Χάρη σ’ Αυτόν και εξαιτίας της δύναμής του δεν πολεμεί το
θερμό το ψυχρό ούτε το υγρό το ξηρό· αλλά, αυτά τα αντίθετα μεταξύ τους, σαν φίλοι και αδελφοί, συνυπάρχουν και δίνουν ζωή στα ορατά· αποτελούν τη συστατική αρχή κάθε σώματος,
Με την υπακοή στο Θεό Λόγο τα επίγεια αποκτούν ζωή και τα ουράνια
συντηρούνται. Χάρη σ’ Αυτόν, όλη η θάλασσα και ο απέραντος ωκεανός
κινούνται σε περιορισμένα όρια. Το ίδιο και όλη η γη βλαστάνει χόρτο
και φυτρώνει κάθε είδους δέντρα, όπως είπα παραπάνω,
Για να μην χρονοτριβώ απαριθμώντας ένα ένα πράγματα γνωστά, δεν υπάρχει κανένα ζωντανό ή δημιούργημα που να μην πήρε την ύπαρξη απ’ Αυτόν και χάρη σ’ Αυτόν,
Το λέει και ο άγιος (Ιωάννης ο) θεολόγος: «Στην αρχή υπήρχε ο Λόγος, που ήταν πάντα κοντά στο Θεό, γιατί ο ίδιος ο Λόγος είναι Θεός. Όλα Αυτός τα έκανε· τίποτε δεν υπάρχει που να μην το έκανε Αυτός».
Όπως, για παράδειγμα, αν ένας μουσικός παίξει λύρα, εναρμονίζοντας με
την τέχνη του τους βαρείς με τους οξείς, και τους μέσους με άλλους τόνους,
θ’ αποδώσει μια αρμονική μελωδία. Έτσι και ο σοφός Θεός, κρατώντας το
σύμπαν ως λύρα, συνένωσε τα ουράνια με τα επίγεια, καιτα ουράνια με
όσα βρίσκονται στον αέρα· συνάθροισε με το νεύμα και το θέλημά του τα
σύνολα με τα επιμέρους· και όλα αποτελούν έναν ωραίο κόσμο και ένα
αρμονικό σύνολο.
Αυτός βέβαια παραμένει ακίνητος κοντά στον Πατέρα του· όλα όμως τα θέτει σε κίνηση με την καθοδήγησή του, όπως το καθένα αρέσει στον Πατέρα του…
απόσπασμα από λόγο του Αθανασίου Αρχιεπίσκοπου Αλεξάνδρειας του Μεγάλου κατά των ειδώλων,
την ευχή του αγίου πατέρα και αδερφού να ‘χουμε και τη μνήμη του βίου και του λόγου του,